Lusitanya Mitolojisi, Portekiz ve İspanya’nın eski çağlarına dayanan bir mitolojik sistemdir.

Bu mitoloji, Lusitanya bölgesinde yaşayan Keltler ve Romalılar tarafından da benimsenmiştir. Lusitanya Mitolojisi’nin temelinde doğaüstü varlıklar ve tanrılar yer alır.

Lusitanya Mitolojisi’ne ait en önemli tanrılar arasında Endovelicus, Ataegina, Tongoenabiagus ve Trebaruna yer alır. Endovelicus, güneşin ve avcılığın tanrısıdır ve aynı zamanda sağlık ve refahın koruyucusudur. Ataegina ise aşk ve doğurganlığın tanrıçasıdır. Tongoenabiagus, ölüm ve yeniden doğuşun tanrısı olarak kabul edilirken, Trebaruna da savaşın tanrıçasıdır.

Lusitanya mitoloji Lusataniler tarafından Proto-Hint Avrupalılar arasında yayılmış mitolojidir. İber Yarımadası, Portekiz, Galiçya, Extremadura ve Salamanca’nın küçük bir kısmında görülmüştür.

Lusitan tanrıları, Batı İberya’daki, yani Galiçya’daki tüm dini uygulamaları büyük ölçüde etkiledi. Lusitanya fethedildikten sonra Roma tanrılarıyla karıştılar.

Mitolojik varlıklar

Lusitanya mitolojisindeki bazı tanrılar şöyledir.

• Endovelicus şifa tanrısı ve aynı zamanda oraki fonksiyonları vardır. Başlangıçta küçük bir ktonik tanrı gibi görünüyordu, ancak Roma kolonizasyonundan sonra olağanüstü popüler hale geldi.
• Epona, atların, eşeklerin ve katırların koruyucusuydu. Patera, bereket, tahıl başakları ve bazı heykellerdeki tayların varlığıyla gösterildiği gibi, özellikle bir doğurganlık tanrıçasıydı.
• Nabia iki ayrı tanrı olabilirdi: Roma Jüpiter’in Lusitanyen eşdeğeri ve diğeri toprak ve kutsal kaynaklarla ilişkili olan eşleni. Nabia’nın biri erkek biri dişi olmak üzere çift kişiliği vardı. Yüce Nabia, Jüpiter ve tanrının Diana, Juno veya Victoria veya Roma panteonundan başkaları ile özdeşleşmiş, toplumun korunması ve savunması veya sağlık, zenginlik ve doğurganlıkla bağlantılı başka bir enkarnasyonuyla ilgilidir.
• Trebaruna  Roma’daki Iovis veya Jüpiter’in eşdeğeri olabileceğini öne sürülmüştür. Muhtemelen Reve adlı başka bir erkek tanrı ile ilişkilidir Lusitan dilindeki yazıtlarda görünür ve her iki isim de nihayetinde Proto-Hint-Avrupa * diewo – ‘dan türemiştir .
• Bandua veya Bandi, çok sayıda ithafı olan bir diğer tanrıdır. Çoğu yazıtta isim erkektir lakin yine de tek tasvir kadındır, özellikle Bandi / Bandua sıklıkla bir kasabanın adıyla ilişkilendiren bir lakap taşıdığı için ad çok sayıda tanrıya atıfta bulunur. Kendisi (Tanrı veya tanrıça) muhtemelen yerel topluluğun koruyucusuydu, genellikle Roma Mars’ıyla anılır.

Batı İberya’da iki bölgesel tanrı mitolojide görülmez : Viseu çevresinde tapılan Crouga ve Bragança bölgesinde Aernus . İber Yarımadası’nın tamamında bulunan en fazla sayıda yerli tanrı Lusitaniya-Galiçya bölgelerinde bulunmaktadır ve parçalanmış ve düzensiz bir panteon öneren modeller atılmıştır, çünkü birlikte meydana gelen tanrıların sayısı Avrupa’daki diğer Kelt halklarınınkine benzerdir.

Görünüşe göre bir güneş tanrıçası olan Kontebria (Cantabria) oradaydı, ibadeti daha sonra Meryem Ana’nın Nossa Senhora de Antime figürüne asimile edildi.

Sınırlar defalarca değiştiği ve Lusitanyalılar ile Galiçyalılardan genellikle tek bir millet olarak anıldıkları için, sözde Gallaecian veya Lusitanian tanrılarının bazılarının aynı isimlere sahip olduğuna dikkat etmek önemlidir:

Portekiz Idol Çeşmesi

Galiçya-Roma yazıtları aracılığıyla, Galiçya tanrılarının büyük bir kısmı panteonunun bir parçası olarak bilinir. Aşağıda bazı örnekler verilmiştir:

• Bandua : Galiçyalı savaş tanrısı, Roma tanrısı Mars’a benzer.
• Berobreus : Öteki Dünya ve ötesinin tanrısı. Şimdiye kadar belgelenen en büyük Berobreo tapınağı, Morrazo Yarımadası’nda, Cíes Adaları’nın önünde, Torch of Donón (Cangas) kalesinde duruyordu.
• Bormanicus : Galiçya tanrısı Bormanus’a benzer kaplıcalar tanrısı.
• Nabia : suların, çeşmelerin ve nehirlerin tanrıçası. Galiçya ve Portekiz’de bugünlerde hala adıyla varlığını sürdüren sayısız nehir, Navia nehri, gemiler ve kuzey Portekiz’de tanrıça gemisine adanmış İdol Çeşmesi var.
• Güney Gallaeci arasında büyük popülerlik kazanan savaşçı tanrı Cossus, antik Gallaecia’nın en saygın tanrılarından biriydi. Birkaç yazar Cosso ve Bandua’nın farklı isimler altında aynı Tanrı olduğunu öne sürer.
• Reue, yüce Tanrı hiyerarşisi, adalet ve ayrıca ölüm ile ilişkilendirilir.
• Lugus veya Lucubo, refah, ticaret ve zanaat meslekleriyle bağlantılı. Onun figürü mızrakla ilişkilidir. Keltler arasında en yaygın tanrılardan biridir.
• Coventina, bereket ve bereket tanrıçası. İngiltere’den Galiçya’ya çoğu Batı Avrupa için kült rekorları olan su perileri ile güçlü bir şekilde ilişkilendirilmiştir.
• Endovelicus (Belenus ), kehanet ve şifa tanrısı, rüyalara sadık olanları gösteriyor.

Lusitanya Mitolojisi’nde doğaüstü varlıklar da önemli bir yere sahiptir. Bunlar arasında birçok farklı türde periler, elfler ve kabirlerde yaşayan ruhlar yer alır. Ayrıca, mitolojide bazı kötü ruhlar ve canavarlar da vardır.

Lusitanya Mitolojisi, Hristiyanlık öncesi dönemde yaşayan insanların inançlarına dayanır. Bu inançlar, bölgeye yerleşen Romalılar ve diğer uygarlıklar tarafından da etkilenmiştir. Mitolojideki tanrılar ve doğaüstü varlıklar, insanların günlük hayatında önemli bir rol oynamıştır.

Bugün, Lusitanya Mitolojisi hala Portekiz ve İspanya’da kültürel bir değere sahiptir. Bu mitoloji, sanat, edebiyat ve diğer kültürel alanlarda da sıkça kullanılmaktadır. Ayrıca, turistlerin de ilgisini çeken bir konudur.

Sonuç olarak, Lusitanya Mitolojisi, Portekiz ve İspanya’nın eski çağlarına dayanan, doğaüstü varlıklar ve tanrılarla dolu bir mitolojik sistemdir. Bu mitoloji, bölge halkı için önemli bir kültürel mirasın parçasıdır ve bugün hala ilgi çekmektedir.