Zababa (Sümer Tanrısı)
Sümer dönemi, tarihin en eski uygarlıklarından biridir ve birçok ilginç mitolojik hikaye içerir. Bunlardan biri de Zababa tanrısıdır. Zababa, savaş ve av tanrısı olarak bilinir ve Sümerlerin savaşlarda kazanmalarına yardımcı olduğuna inanılır.
Zababa, aynı zamanda “Kuşatma Tanrısı” olarak da bilinir. Bu isim, onun savaşlarda düşman kentleri kuşatmasına yardımcı olduğuna inanılan bir tanrı olarak ortaya çıkmıştır. Zababa’nın gücü, savaşçıların cesaretini arttırarak, onların saldırılarını daha etkili hale getirir ve düşman kuvvetlerini yenerler.
O bir savaş tanrısıydı. Ninurta ve Nergal’e benzetilmekle birlikte , hiçbir zaman tam anlamıyla onlarla özdeşleştirilmemiştir. Onun ibadeti, Erken Hanedan’dan Ahameniş’e kadar kanıtlanmıştır.
Eski Babil krallarının özellikle ona bağlı olduğu dönemler. Eski Babil döneminden bağlanmak Bau ile evli kabul edildi .
karakter
Zababa’nın adının, Alala , Bunene ve Bau gibi tanrılarınkine benzer, makul bir Sümer veya Sami etimolojisi yoktur . Başlıca iki rolü, bir savaş tanrısı ve Kish’in vesayet tanrısıydı. Erken Hanedanlık döneminde orada zaten ibadet ediliyordu ve ona o şehrin “kralı” olarak atıfta bulunulan bilgiler , MÖ 3. binyıla ait Ebla metinlerinde bulunabilir .
Walther’e göre Ninurta‘dan çok Zababa gibi görünen Hammurabi döneminde, statüsü özellikle yüksekti., devlet panteonunda birincil savaşçı tanrı olarak anlaşılması gereken.
Zababa’nın sembolü bir kartaldı ve üzerinde bu kuşla bir standart olarak sembolik biçimde tasvir edildi.
İbadet
Zababa’nın ana tapınağı Kiş’te bulunan Edubba idi. Metinlerde yaygın olarak adı geçen Emeteursag, ayrı bir tapınaktan ziyade ona adanmış bir cella idi. I. Artahşasta döneminden kalma bir metin, Kiş’te Zababa’ya bağlı bir akitu festivali için yapılmış bir tapınağın varlığından da bahseder .
Kiş’in dışında , Ur’da ( Larsa’lı Varad-Sin tarafından yaptırılmıştır ), Babil yakınlarındaki Tabira’da ve Assur’da Zababa tapınakları tasdik edilmiştir . Nabu , Bau , Nergal , Mammitum ve Las gibi tanrıların yanı sıra şehrin akitu sırasında Babil’e “geldiği” söylenen tanrılar arasında da yer aldı .
Hammurabi’yi öven bazı metinlerde Zababa’dan bahsedilir.
Bir ilahide Anu , Enlil , Şamaş , Adad ve Marduk’tan sonra ve İnanna’dan önce başarısından sorumlu olarak sayılan tanrılardan biridir . Başka bir ilahide Zababa’dan kralın yardımcısı olarak bahsedilir. Halefi Samsu-Iluna’nın saltanatından bir metin, kralın Kiş surlarını Zababa ve İştar‘ın yardımıyla yeniden inşa ettiğini ve bu iki tanrının düşmanlarını yenmesine yardım ettiğini belirtir.
Wilfred G. Lambert, bu kaynakların, “panteon içinde Marduk’un herhangi bir üstünlüğüne dair hiçbir ipucu olmadığını” kanıtlayan kanıtlar olarak önemli olduğuna dikkat çekiyor.Eski Babil dönemi .
I. Nebuchadnezzar’ın bir sınır taşı ( kudurru ), Anu, Enlil, Marduk, Nabu, Ishtar, Ninurta, Gula , Nergal, Papsukkal , Ishara ve “Anu Rabu” ( Ishtaran ) ile birlikte bir dizi tanrıda Zababa’dan bahseder .
Adını Zababa’dan alan Mezopotamya kralları arasında sözde “Sümer Sargon efsanesi “ndeki rolüyle ünlü Kiş’li Ur-Zababa (“Zababa’nın adamı”) ve on ikinci yüzyıldan kalma Zababa-şuma-iddin yer alır. BCE Kassite kralı Babil, tahtta bir yıl geçirdikten sonra Elam kralı Shutruk-Nahhunte tarafından tahttan indirildi .
Kiş’te Zababa, Ahameniş zamanlarına kadar teoforik isimlerde popüler bir tanrıydı . Dilbat’ta onları taşıyan kişilerin ailelerinin kökenine işaret eden Lagamal adlarına benzer şekilde, diğer şehirlerden benzer isimlerin Kiş sakinlerinin Mezopotamya’nın diğer bölgelerine göç ettiğini gösterdiği varsayılabilir .
Diğer tanrılarla ilişkiler
Zababa’nın babası Enlil’di, Yeni Asur hükümdarı Sanherib onun yerine Zababa’dan Aşur’un oğlu olarak söz etti . Başlangıçta karısı, Julia M. Asher-Greve ve Joan Goodnick Westenholz’a göre Uruk’lu İştar’dan ayrı bir tanrıça olarak kabul edilen Kiş’li İştar’dı . Eski Babil döneminden sonra , Zababa’dan bağımsız olarak tapınmaya devam etmesine rağmen, bu rolde tamamen Bau tarafından değiştirildi. , Sümer ve Ur’da’nın Yıkılışına Ağıt zaten bulunabilir . İyileştirici tanrıçalardan ve genç savaşçı tanrılardan oluşan ilahi çiftler, Mezopotamya dininde yaygındı ve en sık başvurulan örnek Ninisina ve kocası Pabilsag’dı .
Papsukkal, Zababa’nın sukkal’ıydı (görevli tanrı), ancak yalnızca MÖ 1. binyılda ve Ninşubur (ve uzantı olarak ilabrat ) ile birleştirilmesi nedeniyle bir dereceye kadar itibar elde etti.
Frans Wiggermann, Papsukkal’ın Zababa’nın oğlu olmasının makul olacağını, ancak çeşitli metinlerin ondan Anü veya Sin’in oğlu veEnmesharra’nın soyundan biri olarak bahsettiğini belirtiyor .
