Apollon Klarios Kehanet Merkezi; Didyma’nın gösterişli mimarisini saymazsak Apollon Klarios merkezindeki kutsal alan kavramı daha büyük önem arz eder.
bugün bilinenlere göre kökeni delphi’den daha da eskiye dayanır ve içerisinde kutsal kaynağı kurumamış bir tapınak olarak da yine tek örnektir.
Kehanet kavramı, bilindiği gibi faldan ayrı olarak antik dönem için dini bir yaptırımdır. Çünkü insanlar yapacakları işleri tanrıya danışmak ve fikrini almak zorundadırlar. Ancak bu yaptıpım herkes için değil, üst rütbeli yönetici kesimi bağlayan bir zorunluluktur. Antik dönemin 3 büyük kehanet merkezine bakıldığında (Delphoi, Didyma ve Klaros) Köken olarak en eskiye dayanan kehanet merkezi Klaros kutsal alanıdır.
Kuruluşu ise Manto’nun hikayesine dayanır; Manto tapınakta Apollon’a adanıp ayrılırken, çıkışta ionia’lı bir prense rastlar ve prens onu ülkesi olan kolophona (değirmendere) getirir. Manto yurdundan ayrılmanın verdiği acıyla ağlamaya başlar ve gözyaşlarından Kutsal Alanın kaynağını oluşturur. Daha sonra rüyasında Apollon Manto’ya bu alana, kendisi için bir tapınak inşa ettirmesini söyler ve Apollon Klarios kehanet merkezi bu şekilde kurulur. Manto tapınağın kurucusu ve aynı zamanda ilk kahinesidir.
Manto’nun bugün bilinen tek kehaneti Ağlayan Kaya Niobe ile ilgili olanıdır; Kehanete göre Niobe Adında bir kraliçe, Gümüş Yaylı’nın (Apollon’un) annesine baş kaldıracak ve onun hışmına uğrayacaktır. Ağlayan Kaya Niobe bugün Manisa’da bulunur ve hikayesi şu şekildedir;
Niobe’nin yaşadığı çaplarda kadının değeri sahip olduğu çocuk sayısıyla ölçülürdü, Kraliçe Niobe’nin ise 6 kızı ve 6 oğlu vardır, buna karşın bölgenin baş tanrıçası Leto’nun yalnızca 1 oğlu (Apollon) ve 1 kızı vardır (Artemis) bir gün Leto, Niobe’den kendi adına bir bayram düzenlemesini ister, 3 gün sürecek bayramda herkes eğlensin ve acılarını unutsun ister ancak Niobe kıskançlık krizine girerek 12 çocuğu olan ben dururken 2 çocuklu bir tanrıçaya mı bayram düzenlenecek yani diye düşünür, yine de elden bir şey gelmeyeceği için bayram düzenlenir.
Herkes çok eğlenmektedir ve son gün Niobe dayanamaz ve kalkıp bağırarak; “EEH! Durun ey halkım, benim oniki çocuğum, adına bayram yaptığınız tanrıçanın ise yalnız iki çocuğu var, ben ondan daha değerliyim, bu bayramı bana düzenleyeceksiniz, bana! diye isyan eder, Leto duruma çok üzülür ve üzüntüsünü çocuklarıyla paylaşır, Ailesine son derece bağlı olan Apollon ve Artemis birlikte Niobe’nin ülkesini basar ve oklarıyla Niobe’nin 5 oğlunu Apollon, 5 kızını ise Artemis öldürür… Niobe Leto’ya yalvararak ağlar, özür diler. Hayatta kalan tek amaçlarını, yaşama sevinçlerini almaması için tanrıya dua eder; bunun üzerine Apollon ve Artemis başlarını annelerine çevirip bakarlar ve hala üzgün olduğunu görürler, bunun üzerine kalan tek kızı Artemis, ve tek oğlu da Apollon öldürür… Niobe bunun verdiği acıyla bir kayanın üstüne yığılır ve bağırarak ağlamaya başlar, ağlar, ağlar… En sonunda Niobe’nin etrafını taşlar kaplar ve bugün bile Niobe çocukları için ağlamaktadır…
Apollon Klarios Kutsal alanının 2. Kahini ise Manto’nun oğlu Mopsos’tur. Kutsal alan esas olarak Mopsos zamanında ün kazanır , Mopsos o kadar ünlüdür ki Troia savaşından sonra Ünlü kahin Kalkhas Mopsos’la yarışmak için Klaros’a gelir ve yenilir.
Apollon Klarios Kutsal Alanı’na ilk kişisel başvurular Büyük İskender zamanında başlar, anlatılana göre İskender(Aleksandros) Smyrna’yı (Eski İzmir) aldıktan sonra Pagos tepesinde (kadifekale) uykuya dalar. Rüyasında Nemesis ilaheleri kendisine uyuduğu yerde bir kent kurmalarını söylerler. Rüyanın yorumlanması için Aleksandros Klaros’a başvuruda bulunan Aleksandros tanrıdan “Kutsal Meles çayının dışındaki Pagos’ta oturacak olan, üç hatta dört kat daha mutlu olacak” yanıtını alır ve Pagos’ta Yeni Smyrna’yı kurar.
Klaros’ta Kehanetin Yapılış Şekli
Başvuruyu yapacak olan şehir veya üst rütbeli kişi alanın girişindeki kutsal havuzdan arınarak alana girer ve masumiyeti simgeleyen genç erkek ve kız heykelleri arasında ilerleyerek tapınağın önüne gelir, rahip kişiden soruyu alır ve tapınağı içinde ilerleyerek arka oda’ya (adyton) varır. buranın kapısında Kahin’e soruyu sorar ve önceden oruca başlamış olan kahin, kutsal kaynakla orucunu açar ve Apollon’u simgeleyen defne yapraklarını çiğner ve yine Apollon’u simgeleyen bir tripod(üç ayak) üstüne oturarak trans durumuna geçer bu aşamada rahip adyton dışından kahini dinler ve cevabı soruyu yönelten kişiye iletir bu şekilde kehanet tamamlanmış olurdu.
Antik yazarlardan Apollon’a gerek teşekkür gerekse yakarma için 100 boğa kesildiği bilinir ve bu ritüelin bugün dünyada bilinen tek kanıtı da yine Klaros’ta bulunan Hekatomb’tur (hayvan bağlamak için kullanılan 100 adet taş blok) kişi Apollon için 100 adet boğayı kurban eder ve Kehanet Merkezinden ayrılır….
