Zana
Zana genellikle dağlar, kaynaklar ve akarsular, ormanlar, bitki örtüsü ve hayvanlarla ilişkilendirilen bir Arnavut mitolojik karakterlerdir .
Zana’nın aslen Roma öncesi tanrı oğlu ve Antik Yunan Artemis ve Roma Diana‘ya eşdeğer bir İlirya tanrıça olduğu düşünülüyor .
Zana ve arkadaşlarına adanmış sayısız Arnavut halk şiiri, mit ve efsanesi modern zamanlara aktarıldı. Perilerin 1878’de Prizren Birliği’ndeki konuşmaları gözlemlediği düşünülüyor.
Peri benzeri niteliklere sahip benzer Arnavut mitolojik figürleri şunlardır:
Ora, Bardha, Shtojzovalle, Mira ve Fatí.
Varyantlar
Mitolojik figürün adı eski bir Arnavutça kelimedir. Bu nedenle Arnavutça’nın zânë, zânë, zërë, xânë, xânë, vb. gibi çeşitli diyalektik varyantları vardır. (ve kesin biçimleri: zâna, zena, zra, xana, xâna, vb.).
Arbëreshë Zónja veya Zónja te Jáshteme de kullanılır, ikincisi standart Arnavutça’da Zana için bir örtmece olan Jashtësme olarak bulunurken, zonja “bayan” için olağan terimdir.
etimoloji
İlirya dilinin sessiz sürtüşmesi, Arnavutça’daki z’ye benzediği için, İlirya Thana’sı (Roma döneminin adak yazıtlarında tasdik edilen bir perinin, perinin veya tanrının adı) geleneksel olarak Arnavutça Zana’nın öncüsü olarak kabul edilir.
Theonim ayrıca Latin Diana’nın bir akrabası ve eşdeğeri olarak kabul edilir. Daha az güvenilir başka etimolojiler önerilmiştir:
Arnavutça’dan: ses anlamına gelen zë/-ri, zâ/-ni (ses anlamına gelen pl. zëra/zana), aynı zamanda tanrıça olarak da yorumlanan ilham perisi anlamında. şarkı söylemek; Arnavutça’dan: zze(n), xë(n), zâ(n), ‘al (tut), yakala, sıkıştır, kavra’ ve ‘öğrenmek’ anlamına gelir;
Nitelikler
Zana’nın İlirya döneminde, eski Yunan Artemis ve Roma Diana’nın ve muhtemelen Trakyalı Bendis’in eşdeğeri bir tanrıça olduğu düşünülüyor.
Bu haliyle o, Ay’ın kişileştirilmesi ve ormanların efendisi, hayvanların koruyucusu, pınarların ve nehirlerin koruyucusu, kadınların koruyucusu ve aynı zamanda egemenliğin dağıtıcısı olacaktı. Bu tanrıçayla ilgili birçok heykel ve diğer eşya, kuzey Arnavutluk’un İşkodra bölgesinde, belki de İlirya panteonunun diğer tüm tanrıçalarından daha fazla bulundu.
Ayrıca Arnavutluk’ta ve Balkanlar’ın geri kalanında Diana kültüne adanmış antik Roma dönemine ait yazıtların dikkate değer bir sıklığı vardır, bu da yerli bir Roma öncesi tanrıçanın Roma yorumu hakkında düşünmek için sebep verir. Sayısız Arnavut halk şiiri,
Arnavut folklorunda, orijinal Peri’ye altın boynuzlu üç yaban keçisi eşlik eder. Kuzey Arnavutluk ve Kosova’da her dağın, dağ derelerinde yıkanırken çıplak halde bulunan güzel bir kız olarak ortaya çıkan kendi perisi olduğu söylenir.
Perinin son derece cesur olduğuna, korumasını savaşçılara ödünç verebilecek zorlu bir rakip olduğuna inanılıyor. Arnavutça’da çok yiğit bireylere atıfta bulunarak “Peri kadar yiğitti” anlamına gelen “Peri kadar yiğitti” ifadesi öne çıkıyor. Perinin bir bakışıyla insanları sertleştirme gücüne sahip olduğuna inanılır.
Peri, insanın yaşamsal enerjisini sembolize eder. Dişil enerjiyi, vahşi güzelliği, sonsuz gençliği ve doğanın sevincini idealize ederler. Periler, insanlara psikofiziksel ve ilahi güçlerinin bir kısmını halka sunabilen savaşçı periler olarak görünür ve insanlara Drangue’ninkiyle karşılaştırılabilir bir güç verir.
Arnavut destansı döngüsü Kângë Kreshnikësh’te genç Mujin’i (iki kahraman kardeşten biri ve şarkıların ana karakterlerinden biri) emziren periler, onu insanüstü bir güçle güçlendirir.
Kader
Kuzey Arnavutluk’ta periler, güney Arnavutluk’un saatine ve kaderine benzer şekilde, doğumda bebeğin kaderini belirlemek ve iyiliklerini dağıtmak için geceleri bir araya gelen üç mitolojik tanrıçadan oluşan bir grup olarak temsil edilir.
Dukagjini yaylalarının sakinleri arasında üç tür kader olduğuna inanılıyor: e Bardha (Beyaz) şans dağıtır ve insanlara iyilik sağlar, e Verdha (E Verdha) kötü şans dağıtır ve kötü büyüler yapar.
