Ejderha Tanrısı Sarkan; Türk, Altay ve Macar mitolojisinde Ejderha Tanrısı.
Sarhan şeklinde de söylenir. Sarıkan Han, Şarıhan (Şaruhan) veya Sarık Han olarak da bilinir. Ejderhaları yönetir. Elinde bakır bir değnekle yeraltının dokuzuncu katında yaşar.
Macar mitolojisindeki ejderhanın adı Sarkany’dır. Ayrıca bu sözcük, Orta Asya Şamanizminde bir ayağı diğerinden kısa olarak tasvir edilen bir putun adıdır.
Macar folklorunda
Çok başlı ejderha (Sarkany) Macar halk öykülerinde olumsuz özellikler taşıyan bir varlıktır. (Avrupa ve İran mitolojisinde de ejderha insanlara düşman iken Çin kültüründe ejderhalar, genellikle iyi huylu yaratıklardır.) Hıristiyan kültüründe ejderhalar Satan (Şeytan) ya da onun hizmetçileri gibi görünür.
“Sarkany” kelimesi Transilvanya’da ve macar masallarında kasırga manasını da barındırır çünkü Sarkan sık sık kasırgalarla (veya kasırga gibi) gelir.
Bu semantik (anlambilimsel) örtüşme Kıpçak kabîleleri vasıtasıyla gelen ve Türk dilinin diğer lehçelerinde de benzer söyleyişlerle yer alan kimi sözcüklerde de görülmektedir ve Sarkan sözcüğünün yağmur fırtına, kasırga anlamlarını çağrıştırmaktadır.
Ayrıca bazı Macar dilbilimcilere göre; ‘Sarkany’ muhtemelen “beyaz erkek” anlamına gelmektedir ve Sarı/Saru/Şaru sözcüğü gerçekten de bazı Türk dillerine (Anadolu Türkçesinin aksine, sarı rengi değil) beyaz rengi ifâde eder.
Hemen hemen tüm Macar halk masallarında yer alır ve Macar kültüründe Batı Avrupa ejderhalarından oldukça farklıdır ve benzeri olmayan bir yaratıktır. O, zaman zaman insan şeklindedir, hattâ ata biner. Genellikle (7 bazen de astronomik sayılarla ilişkili olarak 3, 12 veya 21 başı) vardır.
Sarkany
Genellikle insan davranış veya karakteristiğinin olumsuz yönünü simgeler, yâni masal kahramanı onunla mücâdele ederken aslında o kendi kötü davranış, alışkanlık veya günahkâr insan doğasının üstesinden gelmek için çaba sarfetmektedir.
Türk topluluklarında
Radlof’un Türk Lehçeleri Sözlüğü’ne göre, Şamanist Teleğütlerin inancında yer alan bir putun (totem, ongun) adıdır.
Bu varlığın bir ayağının diğerinden kısa olduğu bildirilmiştir. Altayların “Altın Pırkan” adlı destanında elinde bakır bir değnekle yeraltının dokuzuncu katında yaşayan yedi başlı “Yelbegen“i yardıma çağıran “Sarık Kan” adında bir varlıktan söz edilir. Eski Türkçede “ejderha” anlamına geldiği ifâde edilen bu sözcük, Bulgarcada “Şarukan” şeklinde kullanılırdı.
Sarığ (Sarı, Sarık, Şaru, Şaruğ) Han
Ejderha Tanrısı. Ejderhaları yönetir. Elinde bakır bir değnekle yeraltının dokuzuncu katında yaşar. Mascar mitolojisindeki ejderhanın adı Sarkany (Sarkan)’dır. Orta Asya Şamanizminde bir ayağı diğerinden kısa olarak tasvir edilen bir putun adıdır. Sarı renk yeşil ile birlikte ejderhaları simgeler.
Sarı Ana adlı evliyâ kadın ile de bağlantılı görünmektedir.
