Ciren ve Congolos Nedir
Ciren – Türk ve Altay mitolojisinde ve masallarda konuşan at türü.
Ceren veya Ceyren de denir. Konuşabilen, sıra dışı bir hayvandır. Kayçı Ceren ve Kamçı Ceren en iyi bilinen iki tanesidir. Oçı Ceren, Gıl Ceren gibi adlara da rastlanır.
Etimoloji
(Cir/Yir/Yır) kökünden türemiştir. Konuşmak, şakımak anlamlarını içerir. Arapça olduğu söylense de, at üzerinde oynanan Cirit adlı oyunun da sözsel kökeninde Cir/Cer kökü yer alabilir. Fakat bu şimdilik kanıtlanabilir bir sav değildir. Ancak bu bağlamda Ciren ve Cirit kelimeleri doğrudan atla ilgili sözcükler olarak anlaşılmalıdır.
Moğolca Ceren (Cegeren) ceylan demektir. Aynı şekilde Ceyren şeklinde Türk lehçelerine ve Farsçaya da yine Moğolcadan geçmiştir.
Congolos
Türk ve Anadolu halk inancında Kayıp Cini.
Kışın en soğuk zamanında ortaya çıkar. Evin kapısına gelerek dışarıdan, içeride bulunanlardan birisinin adını seslenir ve peşine takarak götürüp o kişiyi kaybeder. Bir daha o kişiden haber alınamaz. Kapı ve pencere önüne pancar yemeği koyulursa musallat olmaktan vazgeçeceğine inanılır. Yozgat halk inanışında kışın en soğuk zamanında (mahalli takvimde zemheri ayında) ortaya çıkan hayali bir yaratığın adı olup bir karakoncolos varyantıdır. Evin dışarıdan içerdekilerin adını söyleyerek seslenmekte peşine takılanlrdan bir daha haber alınamamaktadır. Evlere musallat olmasını önlemek için kapının dışına pancar yemeği konulması adettendir.
Mekir
Aldatıcı Yaratık. Congolos’a çok benzer. İnsanlara kandırıp, hile yaparak tanıdığı bir kişinin kılına bürünür veya tanıdık birisinin sesiyle kişiyi çağırıp götürerek kaybeder. Sözcük Arapça kökenli olup mekr (hile, aldatma) kökünden türemiştir.
