Pan Yunan Mitolojisi
Pan, Yunan mitolojisinde aslı Arcadia’ya dayanan pastoral bir tanrı olarak bilinir. Yunanistan’ın ormanlık alanlarında yaşadığı ve çobanların tanrısı olduğu söylenmektedir -dolayısıyla tavşan tuzağı anlamına gelen lagobolon onun katkılarından biridir-.
Tamamen insan olmadığı kafasındaki boynuzları ve keçi bacaklarından anlaşılabilir. Genellikle panpipes olarak bilinen syrinx (Sirinks) adlı müzik aletini keşfetmesi, büyülü güçleri ve müzik ile tanınır.
Pan’ın soyu hakkında birçok mit vardır ancak çoğunluk babasının Hermes annesinin Nymph (peri) olduğu kanaatindedir. Pan, Yunan mitolojisinde nehir tanrısı olarak bilinen Ladon’un güzel kızı su perisi Syrinx’e aşık olur.
Fakat aynı fikirde olmayan Syrinx onun hislerinden kaçıp kurtulmak için Zeus’tan yardım dilenir. Pan tam Syrinx’i yakalayacakken Zeus onu bir sazlığa dönüştürür. Öfkelenen Pan, sazları paramparça eder fakat ardından pişmanlık duyar ve ağlayarak sevgilisinden arda kalan kırılmış sazları öper. Sazları öperken nefesinin sazlardan çıkardığı sesleri keşfeder. Böylece keşfettiği müzik aletine kaybettiği güzel perinin ismini verir.
Pan’ın ilgisini çeken diğer kadın figürler ise Echo, Pitys ve ay tanrıçası olarak bilinen Selene‘dir. Ayrıca bazı mitlere göre tanrıça Afrodit‘e karşı aşk dolu niyetleri olduğu da bilinmektedir.
O, BÜYÜLÜ GÜÇLERİ VE MÜZİK SAYESİNDE PANFLÜTÜ KEŞFETTİĞİNE İNANILAN KİŞİ.
Mağaralar genellikle tanrıya tapınma ile ilişkilendirilirdi, özellikle hem Pan’a hem de perilere tapınmaya adanmış, Parnassos Dağı’nın eteklerinde yer alan Korkykeion mağarası. İbadet yeri olarak kullanılan bir diğer mağara ise Attika’da bulunan Vari mağarasıdır. Pan’a özellikle çocuklar, keçiler ve koyunlar kurban edilir ya da kilden yapılmış çoban heykellerinden adak sunulurdu. Sunulan diğer ürünler arasında altından yapılmış vazolar, lamba ve çekirgeler vardı. Artemis‘in yanı sıra avcılar tarafından büyük saygı gören Pan, özellikle hadım edilmiş keçi kurbanları ve meşale yarışlarını içeren bir tanrı kültünün kurulduğu Delphi ve Atina ile de bilinir. Efsaneye göre (Yunan tarihçi Herodot tarafından anlatılmıştır) bu kült, Pan’ın Maraton savaşında Atinalılara yardım etmesi karşılığında kurulmuştur.
Pan, Yunan çanak çömlekleriyle ilgili ilk tasvirlerinde arka ayakları üzerinde dik duran bir keçi olarak MÖ 500 civarında ortaya çıkıyor. Daha sonraki kırmızı figürlü vazo boyamalarında ise üst gövdesi ve kafası insan görünümündedir fakat boynuzları vardır. Genellikle Maenadlar ve Satirler ona eşlik eder. Tanrı Dionysos ile ilgili ritüeller ve şenliklerle bilinmenin yanı sıra MÖ 4. yüzyılda, Arcadian Ligi için basılan madeni paraların arka yüzünde de görünür.
Helenistik dönemde Pan’ın popülaritesi artmış ve savaşın harareti ile askerler arasında yayılabilecek olan panik kelimesi ile de ilişkilendirilmiştir. Benzer olarak aşırı şiddetli duygu (panolepsi) de bir insanı alt edebilir. Roma döneminde, pan kelimesinin diğer anlamı da ”Tüm” yani evrensel tanrı olarak bilinir hale gelmiştir.
