Buncak Han ve Bulut İyesi;
Bulut İyesi – Türk ve Altay mitolojisinde bulutun koruyucu ruhu.
Buncak Han – Türk ve Altay mitolojisinde Bekçi Tanrısı.
Bulut İyesi veya Bolıt İyesi olarak da söylenir. Yağmur İyesi yâni Yağmurun koruyucu ruhu da bulutlara bağlıdır. Bunun dışında dikkat çekici ve bulutlarla ilgili olan İyeler şunlardır. Bulut İyesiyle bağlantılı olan Etin (Gökgürültüsü) sözcüğü Sibirya’daki Etin adlı Üstün Varlığı/Ruhu da akla getirmektedir.
- Etin/Eten İyesi: Gökgürültüsü Ruhu.
- Ayanga/Ayunga İyesi: Gökgürültüsü Ruhu.
- Çakılgan/Çağılgan/Çakın İyesi: Yıldırım Ruhu.
- Yıldırım/Yıldırak İyesi: Yıldırım Ruhu.
- Şimşek/Çemşek/Şüğşek İyesi: Şimşek Ruhu.
- Yaşın/Yışın/Yeşin İyesi: Şimşek Ruhu.
Bulut Kızları adı verilen ruhların da Bulut İyesi ile bağlantılı olma ihtimali vardır. Bunlar yedi kardeştirler ve çok eski zamanlarda yaşayıp ölmüşlerdir. Saçları dağınık, gözleri şaşıdır. Uzun tırnaklarla ve parçalanmış elbiselerle dolaşırlar.
Çuvaşlara göre bulutlar topraktan, kuyulardan, kaynaklardan temiz suyu emen büyük kaplardır. Su buralardan sütunlar hâlinde emilerek bu kaplara toplanır.
(Bul/Bol) kökünden türemiştir. Gökyüzünde su, buz veya toz zerreciklerinin yoğunlaşmasıyla oluşan yığın. Üretme, yapma, oluşturma kavramlarıyla bağlantılıdır. Kelime kökü bolluk kavramını ihtiva eder. Bolluk getiren demektir.
Tunguz ve Mançu dillerinde Bolo kökü gökyüzünü ve havayı ifâde etmekte kullanılır.
Buncak Han – Türk ve Altay mitolojisinde Bekçi Tanrısı. Bunçak (Muncak, Munçak, Ponçah, Ponçak) olarak da tanınır. Kayra Han’ın saray yolunu koruyan iki bekçiden biridir. Busul Han ile birlikte anılır.
(Bun) kökünden türemiştir. Bunaltan, sıkıntı veren demektir. Ayrıca nazar boncuğu demek olan Monçuk ile de ilgilidir.
