Yurt İyesi – Türk, Moğol ve Altay halk inancında Memleket Ruhu. Yort İyesi olarak da söylenir. Aslında Ev İyesi ile de bağlantılıdır.

Çünkü yurt aynı zamanda çadır demektir. Anlam genişlemesiyle vatanın koruyucu ruhu anlamına da geldiği de söylenebilir. Kimi kültürlerde çadırdaki ocakta yaşadığına inanılır.

İl İyesi

İl İyesi – Türk ve Altay halk inancında vilayet ruhu. Hula (Kula) İyesi ve Moğolca Kota Ezen olarak da bilinir. Yurt İyesi’ne çok benzer ve bağlantılı bir varlıktır. Şehrin veya bir yerleşim biriminin koruyucu ruhudur.

Her şehir için farklı bir İye vardır. Şehir adları farklı biçimlerde oluşturulabilir. Örneğin Almatı şehrinin adı Alma Ata adlı koruyucu ruhun / evliyanın adından gelir. El/İl kelimesi türkçede şehir, vilayet veya ülke demektir.

İller eskiden özerk İlhan tarafından yönetilirken, sonraları merkeze bağlı İlbey (Vali) tarafından yönetilmeye başlanmıştır. İlçeler ise İlçebey (Kaymakam) tarafından yönetilir.

Türklerde yer adları değişik biçimlerde oluşturulabilir.

Birkaç örnek vermek yararlı olacaktır.

Kent (Kend, Kant, Kand): Şehir demektir.

Semerkent, Taşkent, Yarkent, Çimkent, Hankent, Kumkent, Mankent, Özkent, Tünkent, Semizkent, Sütkent, Yegenkent,

Balığ (Balı, Balık): Sur, duvar demektir.

Ordubalığ, Kuzbalığ, Beşbalığ, Yengibalığ, Togubalığ, Baybalığ, Kaşbalığ, Togubalığ, Çakukbalığ, Bavılbalığ,

Yurt: Vatan demektir.

Karlıyurt, Yeşilyurt, Akyurt, Taşlıyurt, Bozyurt, Kızılyurt, Çayyurt, Düzyurt, Özyurt, Başyurt, Çamyurt, Dağyurt, Saryurt, Güzelyurt,

El: Yurt, vatan demektir.

Tunceli, Türkmeneli, Yıldızeli, Çayeli, Korkuteli, Orhaneli, Çameli, Güneli, Taşeli, Kocaeli, Kırklareli, Oğuzeli, Yavuzeli

Kışla: Kışın kalınan, konaklanan yer demektir.

Şarkışla, Akkışla, Ulukışla, Akçakışla, Kızılcakışla, Kızılkışla, İnkışla, Başkışla, Taşkışla, Sarıkışla, Beykışla, Düzkışla

Yayla: Yazın kalınan, yerleşilen yer demektir.

Altınyayla, Uzunyayla, Akyayla, Sarıyayla, Çamyayla, Başyayla, Bozyayla, Düzyayla, Çamlıyayla, Yeşilyayla, Karacayayla