Arboğa ve Ardov Mitolojisi;
Arboğa (Ärboğa) – Türk mitolojisinde yarı insan, yarı boğa olan yaratık.
Ardov (Ärdov) – Türk mitolojisinde su cini.
Arboğa (Ärboğa) – Türk mitolojisinde yarı insan, yarı boğa olan yaratık. “Yarboğa” veya “Erboğa” bazen de Arbuğa olarak adlandırılır. Dişi olanları için “Işboğa” denilir. (Iş sözcüğü Moğolcada dişilik belirtir.) Boğa ve Buğu sözcüğü pek çok Türk lehçesinde Geyik anlamında da kullanılır, bu nedenle bazen yarı insan yarı geyik olarak görülebilir. Yarı insan ve yarı hayvan olan varlıklara dünyada pek çok kültürde rastlanır. Kimilerinde alt kısım hayvan, belden yukarısı insandır, bazılarında ise kafa, hayvan başı biçimindeyken alt taraf insan şeklindedir. Türk mitolojisine Yunan kültürünün etkisiyle girmiş olması muhtemeldir.
Aryunt
Aryunt (Äryunt) – Ayrıca Türk mitolojisinde yarı insan yarı at olan varlıklar ise Aryunt adı verilir. Aryund, Aryond, Eryunt olarak da bilinir. “Yaryunt” olarak da ifâde edilir. (Sözcük; Er/Ar “insan, erkek” ve Yund “at” sözcüklerinin bileşimidir. Dişi olanları için “Işyunt” kullanılır.)
Etimoloji
Er/Ar/Yar kökü (yâni İnsan, Erkek manaları) ve Boğa kelimelerinin bileşmesiyle oluşmuştur. Ar kökü bu dünyaya ait olmayan varlıkları ifâde eder. Yar/Zar sözcüğü Moğolcada yarım anlamına gelir.
Ardov (Ärdov) – Türk mitolojisinde su cini. Ardoy, Erdov veya Erdoy olarak da bilinir. İnsana zararı yoktur. Bu varlığın uzaklaşması için, ölü gömüldüğünde mezarın başında üç gün ışık yakılır. Geceleri atları kaçırır ve sabaha kadar koşturup kan ter içinde bırakır. Uzun boylu, sarışın ve çok güzel bir kadındır. Su kaynaklarında yaşadığına inanılır. Köşeye sıkışınca bir kuyuya veya dereye girip kaybolur. Çuvaş mitolojisindeki Vudaş (Vutaş) ile büyük benzerlikler gösterir.
Etimoloji
(Ar/Er) kökünden türemiştir. Ar kökünde geride olan, görünmeyen anlamı vardır. Arka, art sözcükleriyle aynı kökten gelir. Artmak fiili ile de bağlantılı olabilir. Tunguz- Mançu, Moğol-Buryat ve Türk-Altay dillerinde yer alan ve kötü ruhlarla ve öteki âlemle iletişime geçmeyi ifâde eden Ar kökünden türemiştir.
