Kopuz veya Komus; Türk ve Altay halk kültüründe çalgı. Komus da denir.
Bağlamanın atası olan müzik aletidir. Türker’de önemi büyüktür. Bağlama ve Kopuz kutsal sayılır. Bunun yanında diğer önemli telli çalgılar arasında Iklığ ve Gizek adı verilen yaylı olanlar ile Yatuğan denen ve yatık olarak çalınanlar yer alır.
Kobzamak, kopzatmak gibi fiiller çalgı çalmayı ifâde eder. Havada uçan veya ölen kopuzlar masallarda zaman zaman yer alır. Kopuzu Korkut Ata’nın buluşu olduğu söylenir. Hastalıkların tedavisinde bile kullanılır.
Kopuzun sahibi onu bir başkasına vermeyi tabu sayar ve birinin elinin değmesinin günah olduğunu kabul eder. Şamanlar ruhları onunla çağırır. Aldacı (Ölüm Tanrısı) bile Kopuz’un sesinden Korkut Ata’nın canını veya o civarda bulunanların ruhunu almaya gelemez.
Onun sesinde bir haşmet vardır. Korkut Ata öldükten sonra kopuzu yıllarca acıklı sesler çıkarmıştır.
Kopuz, en eski Türk halk çalgısı olarak bilinmektedir. Ancak kopuz adıyla anılan farklı çalgılara rastlanmaktadır. Şu anda hâlâ Anadolu, Kafkasya ve Orta Asya’da kullanılmaktadır. Şamanlar törenlerde kopuzu kullanırlardı. Teknik olarak çalgı bağlama ailesi içinde değerlendirilmelidir. Kopmak, Anadolu’da aynı zamanda koşmak demektir. “Kop Gel” tabiri bu anlamda kullanılır.
