Konrul Kuşu; Türk ve Altay mitolojisinde Anka Kuşu.
Kongrul (Koñrul) olarak da söylenir. Doğaüstü nitelikleri olan kızıl renkli devâsa kuş.
Özellikleri
Adını renginden alır. Ölümsüzlüğü ve yeniden dirilişi simgeler. Hergün yeniden doğar. Diğer pek çok Dünya uluslarının mitolojilerinde de değişik adlarla mevcuttur. (Anka, Simurg, Phoenix vs.)
Kongrul Kuşu diğer ulusların söylencelerindeki Anka Kuşu ile pek çok benzer özellikler taşır, hattâ zaman zaman geçişim yoluyla o mitolojilerden alıntılar yapılarak içselleştirilmiştir. Örneğin Fars kültüründeki Anka Kuşu’nun özellikleri bütünüyle bu kuşa aktarılmıştır.
Ancak Türk mitolojisindeki bu kuşun diğer mitolojilerdeki benzerlerinden en önemli farkı tek başına olmayıp bir benzerinin hattâ ikizinin bulunmasıdır. Kongrul Kuşu, söylencelerde Toğrul Kuşu ile birlikte anılır. Her ikisi de Anka kuşunun tüm niteliklerini barındırırlar.
Kongrul ve Toğrul, çiftbaşlı kartal olan Öksökö’nün henüz bütünleşmemiş, ayrık biçimi olarak da tarihin derinliklerinde ortaya çıkmış olabilirler. Fakat ad ve nitelik olarak Öksökö’den farklı canlılardır. Bir efsâneye göre Toğrul Kuşu Moğolları, Konrul Kuşu ise Türkleri simgeler.
Kuş iki âlemi yeri ve göğü birbirinden ayıran sınıra kadar gidebilir ve bu nedenle o sınırı geçebildiği de düşünülür. Pek çok mitolojik varlık kuş olup uçabilir. Gagası çok uzundur ve üzerinde binlerce delik bulunan bir kaval gibi ses çıkarır. O öterken diğer kuşlar susup onu dinlerler. Sesinin yankısı bin veya tümen (onbin) tane kuşun sesi gibi çıkar. Günlerce aralıksız şakıdıktan sonra yanmaya başlar ve sonra küllerinden yeniden doğar (Yeniden doğma motifi Fars, Hint-İran, Arap ve Avrupa kültürlerine aittir).
Konur kelimesiyle aynı anlamları içerir. Konur; koyu Kızıl, kahverengi demektir. Konmak sözünü de ifâde eder. Mağrurluk bildirir. Türkçe, Moğolca ve Tunguzca da ortak bir kök olup hepsinde de bu kökten türeyen renkler ufak farklarla koyu kahverengi, koyu kızıl gibi renkleri belirtmekte kullanılır.
