Nipas (Hitit Mitolojisi)
Nipas (ayrıca Nipaš veya Nepaš olarak da yazılır) Kanesh’te tapılan bir tanrıydı . Adı Hititçe nepis, “cennet” kelimesinden türetilmiş olabilir ve bir hava tanrısı olabilirdi .
Büyük olasılıkla şehrin ana tanrılarından biri olduğu ve onunla ilişkili bir tapınak, festival ve din adamı olduğu kanıtlanmış olsa da, bilinmeyen nedenlerle daha sonraki kaynaklarda görünmüyor.
İsim ve karakter
Nipas’ın adı çivi yazısıyla Ni -pá-as olarak çevrilmiştir . Piotr Taracha ye göre , büyük olasılıkla Kanesh’in diğer yerel tanrılarınınkilere benzer şekilde “orta Anadolu alt tabakası ” olarak bahsettiği bir dilden geliyordu : Ḫariḫari, Ḫigiša, Parka, Tuḫtuḫani ve muhtemelen Anna .
Guido Kryszat bunun yerine onu Hititçe nepis , “cennet” kelimesiyle ilişkilendirir . Bu açıklama Manfred Hutter ve Gojko Barjamovic gibi yazarlar tarafından da kabul edilmektedir . bununla birlikte, nötr bir isim olarak bu kelimenin alışılmadık bir teonim olacağını savunan Daniel Schwemer tarafından eleştirildi ve ayrıca Kryszat’ın görüşünü kabul etmek için , Hititçe’de olduğu gibi kelimenin ilk n’yi koruduğunu varsaymak gerektiğine işaret etti , ancak t ile başlayan Luvi kökenli aynı eki geliştirdi .
Nipas bir hava tanrısı olabilirdi, ancak Kanesh metinlerinde logogram d IM ile temsil edilen tanrının ondan daha Hitit Tarḫunna olması muhtemeldir .
Kanesh’ten bir tanrı ailesini gösteren mühürlerin, Nipas ve Anna’yı ilahi çocuklarla birlikte tasvir edebileceği önerildi, ancak bu yorum kesin olmaktan uzak.
İbadet
Nipas, Anna ve Parka,karum dönemine ait Kanesh’ten bilinen metinlerde özellikle sık sık yer aldığından , yerel panteonun çekirdeğini oluşturmaları mümkündür. Guido Kryszat, ondan Anna’dan sonra bu şehrin en önemli tanrısı olarak söz eder. rağmen, bu tanrılar teoforik isimlerde büyük ölçüde yoktur .
Kanesh’te Nipas’a adanmış bir tapınak vardı. Onun onuruna düzenlenen bir festival de tasdik edilmiştir. Yılın Ekim ayında başladığı çağdaş Asur takviminde dördüncü ayda meydana geldiği tahmin edilmektedir. Şehir tanrıçası Anna’nın bayramından sonra gerçekleşti . Yerel hükümdar, bu sırada Nipas’ın tapınağını ziyaret etti.
Bir metinde, “hükümdarın Nipas tapınağından ayrıldığı zaman”, bir borcun geri ödenmesi gereken tarihtir.
Šulili adlı bir Nipas rahibinden tek bir belgede bahsedilmektedir. Bununla birlikte, ad, bu sitedeki tüm metin külliyatında başka türlü onaylanmamıştır.
Nipas, Kanesh tabletlerini sonradan tarihlendiren hiçbir Hitit metninde tasdik edilmemiştir. Daha sonraki Asur metinleri de benzer şekilde ondan herhangi bir sıfatla bahsetmez. Görünen ilgi kaybının ardındaki nedenler bilinmiyor.
