Ishum (İşum)
Ishum ( Išum ; muhtemelen Akadca išātum’un eril biçimi , “ateş” ), Akad kökenli bir Mezopotamya tanrısıydı . En iyi, geceleri evleri korumakla görevli ilahi bir gece bekçisi olarak tasdik edilir , ancak aynı zamanda çeşitli yeraltı tanrıları, özellikle Nergal (veya Erra ) ve Shubula ile ilişkilendirilmiştir .
O ateşle ilişkilendirildi, ancak Gibil’in aksine yalnızca bir ateş tanrısı değildi . Büyük tanrılardan biri olarak kabul edilmese de, genellikle ona tapılırdı ve birçok yerde görünürdü. teoforik isimler İki dilli metinlerde Sümer Hendursağa ile ilişkilendirilebilir , ancak bu denklem yalnızca Eski Babil döneminde ilk kez tasdik edilmiştir ve arkasındaki mantık belirsizliğini koruyor.
Bu tanrıların her ikisi de tanrıça Ninmug’un kocası olarak kabul edilebilirdi , ancak o öncelikle Ishum ile ve yalnızca ikincil olarak Hendursaga ile ilişkilendirildi.
Karakteri
Ishum, “hayırsever bir ateş tanrısı” olarak nitelendirildi. Adının, hem soyu tükenmiş hem de günümüze ulaşan birçok Sami dilinde aynı kökenli olan Akadcaišātum “ateş” sözcüğüyle ilişkili olduğu öne sürülmüştür . Andrew R. George , adının sadece išātum’un eril biçimi olduğunu öne sürüyor .
Ancak Gibil (Girra) gibi münhasıran bir ateş tanrısı olduğuna dair net bir kanıt yoktur . Ishum’a bir ateş tanrısı olarak olası bir atıf , ona “ateşli odun” ( diparu) adı verilen Erra Destanı’nda mevcuttur. ). Sık sık ilahi bir gece bekçisi olarak tanımlandı. “Sokak Habercisi ( nimgir ),” “Sokak Muhtarı”, “Gece Ortalıkta Dolaşan Kahraman”, ” Gecenin Bakanı ( sukkal ),” ” Gecenin Habercisi, Sokağın Efendisi.” Ev halkının koruyucu tanrısı olarak ona tapılabilirdi. Bununla birlikte, Andrew R. George’un da belirttiği gibi , geceleri sokaklarda devriye gezerek evleri içeriden değil, dışarıdan koruduğuna inanıldığı için, tam anlamıyla hane halkının tanrılarından ayırt edilmesi gerekir.
Ishum’un hiçbir resimli temsili tanımlanmamıştır ve onun özelliği olarak herhangi bir özel sembolün kullanılıp kullanılmadığı belirsizdir. Ancak yazılı kaynaklara göre onun meşalelerle ilişkilendirilmiş olabileceği düşünülmektedir.
İbadet
Ishum’a tapınmanın en eski kanıtı , Erken Hanedanlık döneminden kalma kaynaklarda zaten tasdik edilen teoforik isimlerdir . Ur III dönemine ait kaynaklarda yaygındır ve Mezopotamya tarihinin sonraki dönemlerinde popülerliğini korumuştur. Silindir mühürler üzerindeki yazıtlarda da yaygındır ve Dietz-Otto Edzard’a göre Ishum’un bu iki tür kişisel adanmışlık gösterilerindeki popülaritesi, Mezopotamya panteonunun büyük tanrılarınınkiyle karşılaştırılabilir .
İşum’un önemi Yeni Assur döneminde daha da arttı, muhtemelen karakteri onu siyasi istikrarsızlık ve savaş zamanlarında uygun bir tanrı yaptığı için.
Bir Orta Babil metrolojik metnine göre , Nippur’da bir Ishum tapınağı vardı . Nergal ve Laṣ ile birlikte adaklar aldığı Asur’daki Tarbiṣu’da da kendisine tapınıldı .
Diğer tanrılarla ilişkiler
Joan Goodnick Westenholz’a göre Ishum’un annesi, Şamaş’ın ( Aya ) karısının isimlerinden biri olan Sudaĝ idi . Sudaĝ ve Sud ( Ninlil ) arasındaki ilişki nedeniyle , bir efsane onun yerine Sud’u annesi olarak listeler. Manfred Krebernik, bunun senkretizmden ziyade isimler arasındaki karışıklığın sonucu olduğunu düşünüyor. Ishum’un babası Şamaş’tı.
Eski Babil döneminden sonra Ishum, Ugur’un yerini alan Nergal’in sukkal’ı (görevli tanrısı) olarak görülmeye başlandı . Tanrı listesi An = Anum, Ishum’dan Nergal‘in sukkal’ı olarak açıkça bahseden tek kaynaktır, ancak onun edebi metinlerdeki etkinliği genellikle bu işlevle ilişkilidir.
Sık sık yeraltı tanrılarının sayımlarında görünür, örneğin Šurpu’da ( Nergal, Shubula ve Šar-ṣarbati’nin yanında ) ve Marduk-apla-iddina I’in bir kudurru’sunda (sınır taşı) , ” Munnabittu’ya arazi hibesi ” kudurru” (Nergal, karısı Laṣ, Shubula ve Lugal-irra ve Meslamta-ea çiftinin yanında ).
Shubula, bilinen kaynaklarda onun yanında özellikle yaygın olarak geçiyor, ancak aralarındaki bağlantının doğası kesin değil. Shubula’nın genellikle Nergal’in oğlu olduğu varsayılırken, Jeremiah Peterson, son araştırmaların ışığında onun yerine Ishum’un oğlu olmasının mümkün olduğunu belirtir.18 Bir metinde, Ishum ve Shubula “ Dicle ve tanrıları” olarak anılır.
