Güneş ve ay (Eskimo efsanesi)
Eskimo kültüründe, doğanın güçleri ve yaratılış efsaneleri büyük bir öneme sahiptir. Bu kültürde, güneş ve ay da önemli bir yer tutar. Eskimolar, güneşin ve ayın doğuşu ve batışı arasındaki zaman dilimlerinde yaşadıkları hayatı şekillendirmişlerdir. Bu nedenle, güneş ve ayın hikayeleri ve efsaneleri, Eskimo toplumunun bir parçası haline gelmiştir.
Eskimolar, güneşin ve ayın doğuşu ve batışı arasındaki zaman dilimlerinde yaşadıkları hayatı şekillendirmişlerdir. Bu nedenle, güneş ve ayın hikayeleri ve efsaneleri, Eskimo toplumunun bir parçası haline gelmiştir.
Eskimo efsanesine göre, güneş ve ay, bir kardeş ve kız kardeş olarak dünyaya gelmiştir. Güneş, gece boyunca yolculuk etmek ve ertesi gün yeniden doğmak için yeterli güce sahip olabilmek için, her gece ayaklarını dinlendirmek zorundaydı. Ay ise, güneşin dinlenmesine izin vermek ve dinlenmesi için güneşe bir koltuk hazırlamak zorundaydı. Bu şekilde, birbirlerine yardım ederek, günün ve gecenin döngüsü sürdürebiliyorlardı.
Ancak bir gün, güneş ve ay arasında bir anlaşmazlık çıktı. Güneş, geceleri ayaklarını dinlendirmek yerine, hiç durmadan yolculuk etmek istiyordu. Ay ise, güneşin dinlenmesine ve kendisine bir koltuk hazırlamasına ihtiyaç duyduğunu söylüyordu. Anlaşmazlık o kadar büyüdü ki, güneş ve ay birbirlerini hiç görmemeye karar verdiler. Güneş, gündüz boyunca gökyüzünde olacak ve ay, gece boyunca gökyüzünde olacaktı.
Bu anlaşmazlık sonrası, Eskimoların hayatı da büyük bir değişime uğradı. Gündüz boyunca güneşin sıcak ve aydınlık ışınlarına maruz kalmaları, Eskimoların avlanma ve hayatta kalma mücadelesini kolaylaştırdı. Ancak, gece boyunca ayın soğuk ve karanlık ışınları, Eskimoların hayatını daha zor hale getirdi. Bu nedenle, Eskimolar, güneşin ve ayın birbirlerini gördüğü zamanlarda kutlama yaparlar ve bu anları kutlamak için özel ritüeller yaparlar.
Farklı Versiyonları
1.Güneş ve Ay
Bu versiyon, kör çocuk versiyonuna çok benziyor, ancak karanlıkta saldırı ile başlayan hikayenin sonunu kapsıyor.
Bir şenlik sırasında, birisi kız kardeşin evine gelir, kulluğunu söndürür .) Bir kovalamaca başlar. İkisi de meşale taşıyor ama erkek kardeşinki sönüyor. Kovalamaca, hala birbirlerini kovalayan Güneş ve Ay oldukları cennete yükselir.
2. İkinci Versiyon
Knud Rasmussen Padlermiut
Bir zamanlar karı koca olarak birlikte yaşayan bir erkek ve kız kardeş varmış. Bunu gizlice yaptılar, ancak kimse görmezken yan yana yatarak. Ama sonra şaşırdıkları oldu. İnsanlar geldi ve onları yan yana yatarken buldu. Ve bunun üzerine o kadar çok utandılar ki yerden yükseldiler, göğe yükseldiler. Kıştı ve hava karanlıktı ve ikisi de meşaleler taşıyordu. Ay çok hızlı hareket ediyordu çünkü o bir erkekti (aɳuta •uoyun nakᴇr-tɔrjuᴀq, nakᴇrtɔq: hızlı, hızlı); o kadar hızlı yükseldi ki meşalesi söndü, ama güneş kadın olduğu için yavaşça yükseldi ve meşalesi sönmedi. Bu nedenle güneş hem ışık hem de ısı yayar, ay ise sadece meşalenin közlerinden ışık verir ve ısı vermez. Böylece ay ve güneş gökyüzüne yükseldi.
3. Versiyon Anlatımı
Kör çocuk ve deli
Aningaat ve kız kardeşi, büyükanneleriyle birlikte yaşayan yetimlerdir. (Bazı anlatımlarda annesi veya üvey annesi. ) Abisi kör. Bir gün bir kutup ayısı gelir. kamplarına, evlerinin penceresine gelir. Kör kardeş, ayıyı pencereden vuruyor ama büyükanne yalan söylüyor ve onun sadece pencere çerçevesine vurduğunu söylüyor. Büyükanne ayıyı gizlice keser, eti kendisi ve kız için saklar. Çocuğa köpek eti veriliyor ve ana evde yaşamasına bile izin verilmiyor. Abla gizlice erkek kardeşine ayı eti verir.
Erkek kardeş, kız kardeşinden onu yakınlardaki Erkek kardeş, kız kardeşinden onu kırmızı gerdanlı aygırların olduğu bir göle götürmesini ister . Erkek kardeş, bir Erkek kardeş, bir kanunun sesini duyana ve bir ses onu buraya oturmaya davet edene kadar gölün kenarında durur. Oturur ve gölün merkezine doğru kürek çekilir. (Kusugaq’ın anlattığına göre o sadece göle götürülüyor, kayık yok. ) Batıklar. Aningaat’ın havaya ihtiyacı olduğunda yeniden yüzeye çıkarlar. Hava aldıktan sonra tekrar dalarlar. Yabancı görüp göremediğini sorar. Bu birkaç kez tekrarlanır: dalarlar, yabancı çocuğa görüp göremediğini sorar. Yabancı, çocuğun gözlerini yalar (Ivaluardjuk’un versiyonunda bu detay yoktur).) ve tekrar dalarlar. Çocuk her seferinde biraz daha fazlasını görebilir ve sonunda artık kör değildir. Yabancı bir kaçık (Kappianaq’ın versiyonunda belirtilmeyen bir ayrıntı ).
Eve dönen Aningaat, büyükannesine artık görebildiği ayı postu hakkında sorular sorar. Bir Onu bir umiaq’ta ziyaret eden insanlardan aldığını söyleyerek yalan söylüyor .
Artık görebildiğine göre, çocuk bir zıpkın yapıyor ve onu beyaz balina deniz gergedanı ile kullanıyor.
Aningaat ve kız kardeşi yeni bir kampa taşınır. Orada su alırken abla saldırıya uğruyor. Kardeşi onu kurtarır. Onu iyileştirir, sonra yeni bir kampa taşınırlar.
Cinsel organları veya anüsleri olmayan insanların yaşadığı yeni bir kampa taşınırlar. Ancak her iki kardeş de bu gruptan kişilerle evlenir ve kız kardeş hamile kalır ve doğum yapar.
Eskimo kültüründe, güneş ve ayın doğuşu ve batışı, doğanın döngüsü ve hayatın devamlılığı ile bağlantılıdır. Bu nedenle, güneş ve ayın hikayeleri, Eskimo toplumunun bir parçası olarak, gelecek nesillere aktarılmıştır. Bu hikayeler, hem doğanın güçlerine saygı göstermek, hem de hayatta kalmak için gereken bilgi ve becerileri öğrenmek için önemlidir.
Sonuç olarak, Eskimo kültüründe, güneş ve ayın doğuşu ve batışı, hayatın devamlılığı ve doğanın güçleriyle bağlantılıdır. Güneş ve ayın kardeş ve kız kardeş olarak dünyaya gelmesi, doğanın döngüsünün bir parçası haline gelmeleri ve anlaşmazlıkları, Eskimo toplumunun hayatını şekillendirmiştir. Bu efsaneler, Eskimo kültürünün bir parçası olarak gelecek nesillere aktarılmıştır ve doğanın güçlerine saygı göstermek için önemlidir.
