Atalar Tanrısı Töz Han; Türk ve Altay mitolojisinde Ced (Atalar) Tanrısı.
Tös Han da denir. İnsanlığın ata ve analarını temsil eder. Göklerde yaşar. Töz Ruhlarının önderi olarak kabul edilir. Elinde oku ve yayı olan bir avcı görünümündedir.
Töz Kavramı
Töz – Türk, Moğol ve Altay şamanizminde Totem anlamına gelir. Tös olarak da söylenir. Genel olarak (birbiriyle bağlantılı) iki anlamı vardır.
- Ongun. Bir topluluğu simgeleyen hayvanın sembolize edilmiş heykeli veya ikonu. Her oymağı koruyan bir hayvan vardır. Gul İyesi ile bağlantılı bir kavramdır. O soyun ulu atası sayılan bir varlığı sembolize eder. Bu varlıkların ruhları ezelden beri vardırlar. Kimi zaman dağlar da töz olarak kabul edilir.
- Cevher. Değişmeden kalan, aslında değişkenlerin bile içinde sabit olan kısım. Esas, temel, asıl. Moğolca Töv, merkez demektir. Felsefede bir varlığın gerçek mahiyetinin onun görüntüsünden farklı olup olmadığı tartışmaları daima varolmuştur.
Tözler ikiye ayrılır:
- Aruğ (Arı) Töz: İyi ruhların temsil edildiği tözler.
- Karuğ (Kara) Töz: Kötü ruhların temsil edildiği tözler.
