Itztapaltotec
Itztapaltotec; Aztek dininde, Itztapaltotec[telaffuz?] (bazen Iztapaltotec olarak yazılır) doğurganlık tanrısı Xipe Totec’in bir yönüdür. Aztek takviminde, ateş tanrısı Xiuhtecuhtli ile birlikte Bir Tavşan (Nahuatl’da ce tochtli) gününden başlayarak trecena’nın koruyucularından biridir.
Xipe Totec, One Dog (ce itzcuintli) gününden itibaren trecena’nın koruyucusudur. Itztapaltotec, yalnızca tonalamatl’dan (takvimler) bilinen belirsiz bir figürdür. Onun hakkında kısa, kafa karıştırıcı bilgiler birbiriyle ilişkili iki elyazmasında verilmektedir: Codex Telleriano-Remensis ve Codex Ríos (veya Codex Vaticanus A). Itztapaltotec muhtemelen Aztek takviminin başka bir figürü olan ve aynı zamanda kişileştirilmiş bir bıçak olarak tasvir edilen Itztli ile ilişkilidir.
Itztapaltotec, Meksika’nın Oaxaca eyaletinde bulunan antik bir Zapotek kenti olarak bilinir. Oaxaca Vadisi’nde yer alan bu antik kent, M.Ö. 500 yılından 1521 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. İspanyol fatihlerin Meksika’yı istila etmeleriyle birlikte Itztapaltotec de yerle bir olmuş ve günümüzde sadece kalıntıları kalmıştır.
Itztapaltotec, Zapoteklerin önemli bir yerleşim yeriydi ve tarihi boyunca birçok kez ele geçirilip terk edilmiştir. Kentin en önemli yapısı, büyük bir piramitti ve bu piramit üzerinde bir tapınak vardı. Ayrıca kentte birçok ev, ticaret merkezleri, spor alanları ve yeraltı tünelleri bulunmaktaydı.
Itztapaltotec, 1930’larda ilk kez kazılmıştır. Kazı çalışmaları sırasında birçok tarihi eser ve kalıntı ortaya çıkarılmıştır. Bu eserler arasında bronz, altın, gümüş ve seramikten yapılmış objeler, heykeller, takılar ve kentte yaşamış insanların günlük yaşamlarına dair ipuçları yer almaktadır.
Günümüzde Itztapaltotec, turistlerin ilgisini çekmektedir. Antik kentin kalıntıları, Zapotek tarihi ve kültürü hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler için önemli bir yerdir. Ayrıca, kentte yapılan spor müsabakaları da turistlerin ilgisini çekmektedir.
Itztapaltotec, Zapoteklerin önemli bir kültür merkeziydi ve günümüzde de Zapotek kültürünün korunması ve yaşatılması için önemli bir yer olarak kabul edilmektedir. Antik kentin kalıntıları, geçmişte yaşamış insanların hayatını anlamak ve tarihi bir yolculuk yapmak isteyenler için eşsiz bir deneyim sunmaktadır.
