Zengîler 12 ile 13. Yüzyılları arasında, Musul şehri merkez olmak üzere Oğuzların Avşar boyundan Selçuklu Atabegi olan İmadeddin Zengi tarafından kurulmuş bir devlettir.
İmameddin Zengi’nin vefatı sonrasında devlet, oğulları arasında pay edilmiştir.
Musul beyliğinin idaresini Seyfeddin Gazi ve Kudbeddin Mevdud; Halep Beyliğinin idaresini ise Nureddin Mahmud Zengi almıştır.
Zengi Atabegliği, Haçlı ordularına karşı çok önemli başarılar elde ederek coğrafyanın Haçlılarca istilasını engellemişlerdir.
İmameddin Zengi, bölgede ki en önemli Haçlı kalesi olan Urfa Kontluğuna son vererek Haçlıların yayılmasına karşı çok önemli bir başarı elde etmiştir. Oğulları müttefikler yürüterek Haçlıların Gazze ve Kudüs hattından doğuya doğru ilerlemelerini engellemişlerdir.
Nureddin Zengi kumandanlarından olan Eseddin Şirkuş ve yeğeni Selahaddin Eyyubiyi Mısır’a Fatımıler üzerine sefere göndermiştir.
Mısır naibliğini yürüten Selahaddin, Nureddin Zengi’nin ölümüne kadar naiblik görevini sadakatla sürdürmüştür.
Zengi Atabegleri
1- MUSUL ATABEGLERİ
- İmadeddin Zengi(1127-1146)
- Seyfeddin Gazi(1146-1149)
- Kutbeddin Mevdud(1149-1170)
- Seyfeddin Gazi(1170-1180)
- İzzeddin Mesud(1180-1193)
- Nureddin Arslan Şah(1193-1211)
- İzzeddin Mesud(1211-1218)
- Nureddin Arslan Şah(1218-1219)
- Nasreddin Mahmud(1219-1222 ya da 1234)
2- HALEP ATABEGLERİ
- İmadeddin Zengi(1127-1146)
- Nureddin Mahmud Zengi(1146-1174)
- Melik Salih İsmail Zengi(1174-1181)
- İmadeddin Zengi(1181-1183)
3- ŞAM ATABEYLERİ
4- SİNCAR ATABEYLERİ
- İmadeddin Zengi(1171-1197)
- Kutbeddin Muhammed(1197-1219)
- İmadeddin Şehenşah(1219-1220)
- Celaleddin Mahmud(1219-1220)
- Fetheddin Ömer(1219-1220)
5- CİZRE ATABEYLERİ
- Müzzeddin Sancar Şah(1180-1208)
- Müzzeddin Mahmud(1208-1241)
- Mahmud Melik Zahir(1241-1250)
Resim : Nureddin Zengi İllütrasyonu
