Sümer Mitolojisi ve Tanrı Kavramı
Ele alınan en önemli kültür mitleri, çoğunlukla kozmogonik veya evrenin yaratılışına ilişkin mitler, evrenin doğuşunu ve insanın varlığını açıklama çabasıyla çıkarılıp geliştirilen kutsal hikayelerdir.
Sümer dini inanç yapısının temeli, tanrıların panteonudur (birliği). Sayısı oldukça fazla olan Sümer tanrıları bir sistem içinde tasavvur edilmiş ve Sümerlerin zihinsel tahayyülleri sayesinde bu tanrılar sadece teolojik bir inanç olmayıp kültür, edebiyat ve mitolojide köklü varlıklar olarak betimlenmiştir.
Evrenin devamlılığının ve işleyişinin bu tanrıların denetim ve idaresi sayesinde devam ettiği düşünülüyordu. Sümerler bu tanrıların her birini dingir kelimesiyle isimlendirdiler
.
Sümer Tanrıları insan olarak tasavvur edilmiş ve bu tanrılara kendi inançları çerçevesinde ölüm dışındaki diğer insani nitelikler atfedilmiştir. Sümer metinlerinde bu tanrıların yer, içer, evlenir, çocuk sahibi olur, hastalanır vb. insanoğlunun temel tabiatında, ihtiyaç ve duygularında var olduğu görülür. Ayrıca olağanüstü yetkilerinin de belirli yasa ve kanunlara tabi olduğu anlaşılmaktadır.
Aynı zamanda istediklerini elde edemedikleri, bazen amaçlarına yönelik çeşitli planlar kurabildikleri, hile ve kurnazlık diyebileceğimiz bir takım davranışlarda bulundukları görülmektedir. Sümer Tanrıları insan olarak tasvir edilseler de bir takım ilahi işaret ve sembollerle tasvir edilmişlerdir. İlahi güçleri ile ilgili olan bu semboller her tanrıda farklılık göstermektedir.
Örneğin, Nergal, vahşi bir aslan veya aslan-iblis olarak tasvir edilmiştir. Sümerlerde nesnelerle ilişkilendirilen tanrıların durumu tartışmalıdır. Tanrı olarak kabul edilen aşkın varlığın, nesnenin kendisi mi yoksa bu nesnenin sembolik bir ifadesi mi olduğu belirsizdir. Örneğin; Gökyüzünde parlayan ayın Nanna-Sin’in kendisi mi yoksa panteondaki tanrılardan biri olan Nanna-Sin’in bir tezahürü mü olduğu net değil. Sümerlere göre tanrıların aile oluşumu ve insan gibi çocuk sahibi olmaları Tanrı anlayışında bir panteon oluşumuna neden olmuştur.
Ayrıca çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır.
Sümerlerde nesnelerle ilişkilendirilen tanrıların durumu tartışmalıdır. Tanrı olarak kabul edilen aşkın varlığın, nesnenin kendisi mi yoksa bu nesnenin sembolik bir ifadesi mi olduğu belirsizdir.
Örneğin; Gökyüzünde parlayan ayın Nanna-Sin’in kendisi mi yoksa panteondaki tanrılardan biri olan Nanna-Sin’in bir tezahürü mü olduğu net değil. Sümerlere göre tanrıların aile oluşumu ve insan gibi çocuk sahibi olmaları Tanrı anlayışında bir panteon oluşumuna neden olmuştur. Ayrıca çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır.
Sümerlerde nesnelerle ilişkilendirilen tanrıların durumu tartışmalıdır. Tanrı olarak kabul edilen aşkın varlığın, nesnenin kendisi mi yoksa bu nesnenin sembolik bir ifadesi mi olduğu belirsizdir.
Örneğin; Gökyüzünde parlayan ayın Nanna-Sin’in kendisi mi yoksa panteondaki tanrılardan biri olan Nanna-Sin’in bir tezahürü mü olduğu net değil. Sümerlere göre tanrıların aile oluşumu ve insan gibi çocuk sahibi olmaları Tanrı anlayışında bir panteon oluşumuna neden olmuştur. Ayrıca çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır.
Örneğin; Gökyüzünde parlayan ayın Nanna-Sin’in kendisi mi yoksa panteondaki tanrılardan biri olan Nanna-Sin’in bir tezahürü mü olduğu net değil. Sümerlere göre tanrıların aile oluşumu ve insan gibi çocuk sahibi olmaları Tanrı anlayışında bir panteon oluşumuna neden olmuştur. Ayrıca çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur.
Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır. Örneğin; Gökyüzünde parlayan ayın Nanna-Sin’in kendisi mi yoksa panteondaki tanrılardan biri olan Nanna-Sin’in bir tezahürü mü olduğu net değil. Sümerlere göre tanrıların aile oluşumu ve insan gibi çocuk sahibi olmaları Tanrı anlayışında bir panteon oluşumuna neden olmuştur.
Ayrıca çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır. çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır. çevre, kültür ve toplumlarla inanç noktasında etkileşim olmuştur. Tanrıların panteondaki konumu Sümer şehirlerinin gelişmesiyle bağlantılıdır
.
Sümerler herhangi bir konuda tanrıların görüşlerini öğrenmek isteseler önce rahiplere giderler ve onlardan kendileriyle Tanrı arasında aracılık etmelerini, Tanrı ile iletişim kurmalarını, dileklerini ve dertlerini dile getirmelerini isterlerdi. Böyle bir durumda kurbanlar kurban edilecek ve kurbanın karaciğerindeki izlerden bazı sonuçlar çıkarılacaktı.
Bu işaretlerin anlamı, tapınaklarda bulunan tabletlerden anlaşılmaktadır. Rahip genellikle bu işaretleri yorumlamış ve işaretlerden aldığı yorumlara göre gelen kişiyi yönlendirmiştir. Sümer dininde, çevresinde görülen, hissedilen, düşünülen, hayal edilen her nesnenin ve insan varlığın bir tanrısı vardır. Kuşkusuz bu kadar tanrılı dinde, tanrıların hepsi aynı ve eşit seviyede ve benzer özelliklerde değildi.
Tasavvur edilen nesne ne kadar önemliyse, o nesnenin tanrısı da o kadar üstündü. Örneğin güneş tanrısı Utu ile yapılardan ve mimariden sorumlu tanrı Nindub’u aynı kategoride düşünmek mümkün değildi. Ayrıca tanrıların tebaası ve bakanı olan, onların yardımcısı olan tanrılar da vardı. Panteondaki tanrılar, yetkilerine, sorumluluklarına ve yetkilerine göre çeşitli gruplara ayrıldı.
Panteon, kaderleri belirleyen yedi tanrıdan (An, Enlil, Enki, Ninhursag, Nanna-Sin, Utu, İnanna), Sümerlerin elli tanrıdan oluşan büyük tanrıları, yaratıcı gücü olmayan tanrılar, doğadaki tanrılardan oluşuyordu. diğer tanrıların ve diğer tüm tanrıların. aynı kategoride binalardan ve mimariden sorumluydu. Ayrıca tanrıların tebaası ve bakanı olan, onların yardımcısı olan tanrılar da vardı.
Panteondaki tanrılar, yetkilerine, sorumluluklarına ve yetkilerine göre çeşitli gruplara ayrıldı. Panteon, kaderleri belirleyen yedi tanrıdan (An, Enlil, Enki, Ninhursag, Nanna-Sin, Utu, İnanna), Sümerlerin elli tanrıdan oluşan büyük tanrıları, yaratıcı gücü olmayan tanrılar, doğadaki tanrılardan oluşuyordu. diğer tanrıların ve diğer tüm tanrıların. aynı kategoride binalardan ve mimariden sorumluydu.
Ayrıca tanrıların tebaası ve bakanı olan, onların yardımcısı olan tanrılar da vardı. Panteondaki tanrılar, yetkilerine, sorumluluklarına ve yetkilerine göre çeşitli gruplara ayrıldı. Panteon, kaderleri belirleyen yedi tanrıdan (An, Enlil, Enki, Ninhursag, Nanna-Sin, Utu, İnanna), Sümerlerin elli tanrıdan oluşan büyük tanrıları, yaratıcı gücü olmayan tanrılar, doğadaki tanrılardan oluşuyordu. diğer tanrıların ve diğer tüm tanrıların.
Tabletler incelendiğinde tanrılar panteonunda An, Enlil ve Enki’den oluşan üçlü tanrı anlayışı diğerlerine göre oldukça baskındır. Bu üç tanrıda evren unsurları karakterize edilmiş, diğer tanrılar daha basit unsurlarla ifade edilmiştir. Bu teolojiye göre gök, yer ve çevredeki sular bu üç tanrının sorumluluğunda oluşmuştur. Hava, su ve toprağın kehanetinden ortaya çıkan bu üçleme, besbelli Sümerlerin evren hakkındaki fikirlerinden ve maddenin ana unsurları fikrinden türemiştir.
Sümerlere göre kozmosu tamamlamak için bu unsurlara ihtiyaç olduğu gibi, ilahi sistemin tam olarak işler hale gelmesi ancak bu üçleme ile mümkündür. Sümer dini ile ilgili kaynaklarda, yaratılışla ilgili bir tanrının isteklerinde planlar yapmak ve ilahi sözü kullanmak yeterliydi.
Çünkü birçok teolojik sistemde olduğu gibi Sümer’de de ilahi sözün yaratıcı gücü vardı ve bir söz bir şeyin olması için fazlasıyla yeterliydi.
