Hatepuna (Ḫatepuna veya Ḫatepinu)
Ḫatepuna veya Ḫatepinu , Hititler ve Kaška tarafından da tapılan, Hatti kökenli bir Tunç Çağı Anadolu tanrıçasıydı .
Telipinu‘nun karısı olarak görülüyordu ve onun gibi muhtemelen bir tarım tanrısıydı. Farklı bir gelenekte kocası, tahıl tanrısı halki’nin erkek formuydu . İki Hitit mitosunda yer alan isimsiz “denizin kızı” ile özdeşleştirilebileceği tahmin edilmektedir.
İsim ve karakter
Ḫatepuna’nın adının varyantları arasında Ḫatepinu ve muhtemelen Ḫalipinu yer alır ve bu, Zalpa panteonunu anlatan bir Hititçe metinde tasdik edilir .
Kısaltma bazen transkripsiyonda ihmal edilir . İlk hece deniz için Hattikçe bir kelime olabilir .
Pina veya pinu soneki , Tetepinu, Telipinu veya Zalipinu gibi Hattik kökenli hem erkek hem de dişi tanrıların diğer birçok adında tasdik edilmiştir ve “çocuk” olarak tercüme edilebilir. Bu nedenle, Hatepuna’nın adının “deniz kızı” anlamına gelebileceği öne sürülmüştür.
Genç bir kadın olarak hayal edildiği tahmin edilmektedir.
Hatepuna, Telipinu’nun eşi olarak görülüyordu . Her ikisinin de tarımla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.
Bununla birlikte, onun tanrısallığı halki’nin bir erkek formunun eşi olduğu bir geleneğin varlığına da dikkat çekilmiştir, bu, Piotr Taracha’ya göre, kuzey ve orta Anadolu yerleşimlerinde farklı eşleri olduğunu gösterebilir.
İbadet
Hanḫana’da Kašḫa (her ikisi de modern Çorum Eyaletinde bulunur ), Durmitta ve Tawiniya Ḫatepuna, Telipinu ile birlikte yerel panteonun ana çiftini oluşturdu. Zuliya (modern Çekerek Nehri ) havzasında bulunan birçok yerleşim yerinde de önemli bir konuma sahipti .
Ona tapılan diğer şehirler arasında doğum ritüelinde anıldığı Maliluḫa bir Hitit prensinin dahil olduğu bir festival sırasında on iki tanrıdan biri olarak adaklar aldığı Zalpa yer alır. bir ḫuwaši stel şeklinde temsil edilmiştir .
Ek olarak, “Ḫatepinu of ofNerik “, kuzey şehri Ḫarpiša’nın panteonunu anlatan bir metin olan KBo 52.20+’da geçiyor.
Kaperi’de (klasik Kabeira , modern Niksar ) bir Hatepuna tapınağı da vardı ve ona başka bir tanrıyla görünür bir bağlantısı olmadan tapınıyordu. Orada Kaska halkı tarafından saygı gördüğüne dair kanıtlar var .
Muršili’nin göre , saltanatının yirmi beşinci yılında şehri fethetti, ancak tapınağa veya asasına zarar vermedi, Itamar Singer’e göre bu , dindarlığının bir göstergesi ve Kendisi ve mevcut kaynaklara dayanarak saldırı altındaki bölgelerdeki ibadethanelere benzer şekilde davranmayan Kaška arasında zıtlık yaratmanın bir yolu.
Mitoloji
Telipinu edebi metinlerinde “denizin kızı” olarak geçen isimsiz bir figürün Ḫatepuna’ya karşılık geldiği sanılmaktadır.
Telipinu ve Deniz Tanrısının Kızı mitinde , isimsiz tanrı, kişileştirilmiş deniz ( Aruna ) tarafından kaçırılan Cennetin güneş tanrısını kurtarmak için gönderilir . İkincisi ondan korkar ve ona kızını gelin olarak sunar. Daha sonra, babası hava tanrısı Tarḫunna’nın meskeninde Telipinu ile birlikte kalır , ancak kendi babası sonunda bir başlık parası talep eder .
Tanrıça Hannaḫanna‘ya danıştıktan sonra Tarḫunna ödemeye karar verir ve deniz tanrısı kızı karşılığında bin sığır ve bin koyun alır. Telipinu’nun kızıyla yattığını deniz tanrısına bildirdiği edebi bir metnin kısa bir parçası olan KBo 26.128 tabletinin, kimliği belirsiz bir kişinin erkek kardeşlerinden söz eden tek bir satır daha korunmuştur. , aynı anlatının bir parçasıdır.
Efsanenin , hem Hatepuna’ya hem de Telipinu’ya tapılan Zalpuva geleneklerini yansıtabileceği ileri sürülmüştür .
“Denizin kızı”, Ḫaḫḫima (“don”) mitinde de rol oynar . tanrısını kaçırmayı planladığını bildirerek, onu ikincisini kurtarmaya teşvik ediyor.
